Xu thế các lĩnh vực kinh doanh Việt Nam tư 2025

Tác Động Thuế Quan Mỹ Đến Kinh Tế Việt Nam và Các Nhóm Ngành Hưởng Lợi

Bối Cảnh Thuế Quan Mỹ và Kinh Tế Việt Nam

Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung và các chính sách thuế quan gần đây của Mỹ đã làm thay đổi chuỗi cung ứng toàn cầu. Mỹ áp thuế cao lên hàng hóa Trung Quốc và một số đối tác, dẫn đến xu hướng chuyển dịch sản xuất sang Việt Nam để tránh thuế[1][2]. Đồng thời, Mỹ dành ưu đãi thuế quan cho hàng nhập từ các nước đang phát triển (thông qua cơ chế NTR/MFN và các chương trình ưu đãi khác), giúp hàng hóa Việt Nam vào Mỹ với mức thuế thấp. Những yếu tố này tạo cơ hội cho nhiều ngành xuất khẩu của Việt Nam mở rộng thị phần tại Mỹ, thu hút dòng vốn FDI, và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong nước. Dưới đây là các nhóm ngành trên thị trường chứng khoán Việt Nam được hưởng lợi hoặc có triển vọng tích cực nhờ những diễn biến đó, cùng phân tích lý do và triển vọng phát triển.

Ngành Dệt May – Da Giày

Lý do hưởng lợi: Mỹ áp thuế 25% lên hàng dệt may Trung Quốc khiến giá thành sản phẩm Trung Quốc tăng cao, tạo lợi thế cạnh tranh về giá cho hàng dệt may Việt Nam[1]. Nhiều đơn hàng may mặc đã dịch chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam; các doanh nghiệp trong nước ghi nhận lượng đơn hàng dồi dào đến tận quý III/2025[1]. Bên cạnh đó, Việt Nam đã có quan hệ thương mại bình thường với Mỹ từ 2001 (quy chế NTR), nên hàng dệt may – da giày Việt Nam xuất sang Mỹ hưởng mức thuế MFN thấp, thậm chí có thể được hưởng hạn ngạch ưu đãi trong một số hiệp định. Xu hướng này phù hợp với lộ trình phát triển công nghiệp nhẹ xuất khẩu của Việt Nam, tận dụng lực lượng lao động dồi dào và các hiệp định thương mại tự do.

Triển vọng: Ngành dệt may – da giày tiếp tục là trụ cột xuất khẩu. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần đầu tư vào sản xuất xanh và nâng cao chất lượng để đáp ứng yêu cầu ESG từ các nhãn hàng lớn[3]. Về dài hạn, Việt Nam định hướng phát triển bền vững ngành dệt may, chuyển từ gia công sang chuỗi giá trị cao hơn, đồng thời tận dụng cơ hội từ việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng toàn cầu.

Doanh nghiệp tiêu biểu và cổ tức: Nhiều doanh nghiệp dệt may niêm yết đã duy trì trả cổ tức tiền mặt đều đặn, thể hiện dòng tiền ổn định. Dưới đây là một số công ty dệt may – da giày trên HOSE/HNX/UPCoM và lịch sử cổ tức tiền mặt 3 năm gần nhất:

Doanh nghiệp202220232024
MSH – May Sông Hồng1 lần: 25% (2,500 đ/CP, chi trả 08/12/2022)[4]1 lần: 25% (2,500 đ/CP, chi trả 05/12/2023)[4]1 lần: 35% (3,500 đ/CP, chi trả 29/11/2024)[4]
TNG – Đầu tư & TM TNG1 lần: 4% (400 đ/CP, 20/10/2022)[5] <br>(+ 4% tạm ứng đầu 2023)1 lần: 4% (400 đ/CP, 11/2023)¹2 lần: 8% (400 đ, 16/8/2024; 400 đ, 8/11/2024)[6] (+ 8% đầu 2025)
TCM – Dệt may Thành Công1 lần: 10% (1,000 đ/CP, 20/09/2022)[7]1 lần: 7% (700 đ/CP, 30/03/2023)[8]1 lần: 5% (500 đ/CP, 19/03/2025)[9]
VGT – Tập đoàn Dệt May(Không trả cổ tức tiền do lợi nhuận thấp)1 lần: 6% (600 đ/CP, 29/06/2023)[10]1 lần: 3% (300 đ/CP, 27/06/2024)[11]

*¹ TNG: Năm 2023, TNG chia cổ tức 16% gồm 8% tiền mặt và 8% cổ phiếu[12]. Công ty đã tạm ứng 4% bằng tiền vào cuối 2023, phần còn lại 4% tiền mặt trả đầu 2024.

Ngành Bất Động Sản Khu Công Nghiệp

Lý do hưởng lợi: Làn sóng các nhà sản xuất quốc tế (Mỹ, Nhật, Hàn, đặc biệt là doanh nghiệp Trung Quốc, Đài Loan) dịch chuyển nhà máy sang Việt Nam để né thuế Mỹ đã bùng nổ từ 2019 và tăng mạnh sau 2022[13]. Việt Nam trở thành điểm đến hàng đầu của FDI nhờ vị trí chiến lược, chi phí cạnh tranh và ổn định chính trị. Điều này kích thích nhu cầu đất khu công nghiệp: giá thuê đất KCN tăng 20-30%, tỷ lệ lấp đầy luôn ở mức cao[2]. Các tập đoàn đa quốc gia mở rộng cơ sở sản xuất tại Việt Nam thúc đẩy doanh thu cho các doanh nghiệp phát triển KCN (tiền thuê đất, phí hạ tầng). Xu hướng này phù hợp chiến lược công nghiệp hóa, khi Chính phủ định hướng phát triển các khu kinh tế, thu hút FDI công nghệ cao và mở rộng đô thị vệ tinh quanh KCN.

Triển vọng: Ngành KCN được dự báo tiếp tục tăng trưởng nhờ dòng FDI ổn định. Việt Nam đang đầu tư mạnh hạ tầng (cao tốc, cảng, điện) hỗ trợ các khu công nghiệp mới. Bên cạnh đó, việc nâng hạng thị trường chứng khoán và cải thiện môi trường kinh doanh sẽ thu hút thêm vốn đầu tư vào KCN. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cần chú trọng phát triển khu công nghiệp gắn với khu đô thị – dịch vụ để tăng tính bền vững, cũng như tuân thủ quy chuẩn môi trường.

Doanh nghiệp tiêu biểu và cổ tức: Các công ty KCN lớn hầu hết có cổ đông Nhà nước nên duy trì chia cổ tức tiền mặt đều. Bảng sau liệt kê một số doanh nghiệp KCN và cổ tức tiền mặt 3 năm qua:

Doanh nghiệp202220232024
BCM – Becamex IDC1 lần: 7% (700 đ/CP, 07/10/2022)[14]1 lần: 8% (800 đ/CP, 28/11/2023)[15]1 lần: 10% (1,000 đ/CP, 04/11/2024)[15]
SZC – Sonadezi Châu Đức1 lần: 10% (1,000 đ/CP, 29/08/2022)[16](Không chia tiền, trả cổ tức bằng cổ phiếu 20%)[17]1 lần: 10% (1,000 đ/CP, 26/09/2024)[18]
IDC – IDICO1 lần: 10% (ước tính, trả 2022)²2 lần: tổng 35% (20% và 15% – trả tháng 9/2023 và 1/2024)[19][20]2 lần: tổng 25% (20% tháng 6/2024; 5% tháng 6/2024)[19]
(KBC – Kinh Bắc City)(Kế hoạch 20% tiền mặt năm 2022 bị hủy, 2023-2024 không chia do tập trung vốn đầu tư)[21][22]  

*² IDC: Năm 2022, IDICO ghi nhận lợi nhuận cao và thực hiện chia cổ tức tổng tỷ lệ 40% (một phần lớn thực hiện trong 2023)[20].

Ngành Thủy Sản (Chế biến Xuất khẩu)

Lý do hưởng lợi: Căng thẳng thương mại khiến nguồn cung thủy sản từ Trung Quốc vào Mỹ gặp khó (do thuế và rào cản), trong khi nhu cầu tiêu thụ thủy sản tại Mỹ tăng mạnh[23]. Canada – đối thủ khác của ta – cũng chịu thuế cao từ Mỹ, tạo khoảng trống thị trường cho doanh nghiệp Việt Nam. Nhờ đó, xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Mỹ khởi sắc: 2 tháng đầu 2025 đạt 1,423 tỷ USD, tăng 18,2% so với cùng kỳ[23]. Các mặt hàng cá da trơn, tôm, cá ngừ của Việt Nam ngày càng được ưa chuộng tại Mỹ do chất lượng ổn định và giá cạnh tranh (một phần nhờ thuế suất ưu đãi hơn so với hàng Trung Quốc). Điều này phù hợp mục tiêu nâng cao chuỗi giá trị nông nghiệp Việt Nam – chuyển từ xuất thô sang chế biến sâu để tận dụng ưu đãi thuế và mở rộng thị trường.

Triển vọng: Ngành thủy sản sẽ tiếp tục hưởng lợi từ vị thế mới trong chuỗi cung ứng. Việt Nam đã vươn lên thành nước xuất khẩu cá da trơn lớn nhất vào Mỹ. Triển vọng trung hạn khả quan nhờ Hiệp định EVFTA (với EU) và khả năng đàm phán thương mại thuận lợi với Mỹ. Tuy nhiên, ngành cũng đối mặt thách thức tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn nhập khẩu (chất lượng, truy xuất nguồn gốc, chống khai thác IUU). Chính phủ đang hỗ trợ doanh nghiệp thủy sản nâng cấp vùng nuôi, chế biến và thương hiệu, kỳ vọng giữ vững tăng trưởng xuất khẩu.

Doanh nghiệp tiêu biểu và cổ tức: Nhiều công ty thủy sản duy trì chia cổ tức tiền, tỷ lệ tùy thuộc kết quả kinh doanh (giai đoạn 2022-2023 nhiều biến động do giá nguyên liệu và cầu thị trường). Dưới đây là một số doanh nghiệp và lịch sử cổ tức tiền mặt:

Doanh nghiệp202220232024
VHC – Vĩnh Hoàn1 lần: 20% (2,000 đ/CP, 20/10/2022)[24](Không chia trong 2023 – đã tạm ứng đầu 2024)2 lần: tổng 20% (2,000 đ/CP tạm ứng 19/02/2024; 2,000 đ/CP cuối năm 05/12/2024)[24]
ANV – Nam Việt1 lần: 10% (1,000 đ/CP, 31/10/2022)[25]1 lần: 10% (1,000 đ/CP, 30/10/2023)[26]1 lần: 5% (500 đ/CP, 11/10/2024)[25]
MPC – Thủy sản Minh Phú1 lần: 23% (2,300 đ/CP, 20/10/2022)[27]1 lần: 4,11% (411 đ/CP, 12/12/2023)[28][29]1 lần: 7,5% (750 đ/CP, 09/01/2025 – cổ tức 2023)[30]
FMC – Thực phẩm Sao Ta1 lần: 20% (2,000 đ/CP, 09/05/2022)[31]1 lần: 20% (2,000 đ/CP, 08/05/2023)[32]1 lần: 20% (2,000 đ/CP, 14/05/2024)[32]

Ngành Thép

Lý do hưởng lợi: Thép Việt Nam vốn chịu thuế 25% vào Mỹ từ 2018 theo Mục 232 (bảo hộ thép) – bất lợi so với thép từ Hàn, Brazil (được hạn ngạch ưu đãi)[33]. Tuy nhiên, chính sách thuế mới của Mỹ áp mức 25% đồng loạt lên tất cả quốc gia, tạo sân chơi công bằng hơn cho thép Việt tại thị trường Mỹ[34]. Nhờ đó, các nhà xuất khẩu tôn thép (như Hoa Sen – HSG, Nam Kim – NKG) bớt khó khăn khi cạnh tranh ở Mỹ[35]. Thêm vào đó, nhu cầu thép nội địa Việt Nam đang hồi phục nhờ đầu tư công và xây dựng hạ tầng, cùng làn sóng FDI xây nhà xưởng mới[36] – điều này giúp tiêu thụ thép tăng, cải thiện doanh thu. Sự kết hợp thị trường trong nước và xuất khẩu thuận lợi hỗ trợ các doanh nghiệp thép vượt qua giai đoạn khó khăn 2022. Ngành thép phù hợp chiến lược công nghiệp hóa nặng của Việt Nam, nhưng cũng chịu cạnh tranh cao và chu kỳ giá biến động.

Triển vọng: Trung hạn, xuất khẩu thép sang Mỹ kỳ vọng giữ ổn định thị phần khi đã “san bằng” bất lợi thuế. Nội địa, các dự án đầu tư công lớn (cao tốc Bắc – Nam, sân bay Long Thành,…) sẽ nâng nhu cầu thép xây dựng. Tuy nhiên, doanh nghiệp thép cần tối ưu chi phí, nâng cao công nghệ luyện kim xanh để đáp ứng tiêu chuẩn môi trường tương lai (EU, Mỹ có thể áp thuế carbon). Nhìn chung, ngành sẽ phục hồi dần sau giai đoạn điều chỉnh, với những doanh nghiệp đầu ngành có lợi thế chi phí sẽ hưởng lợi lớn nhất.

Doanh nghiệp tiêu biểu và cổ tức: Các hãng thép lớn thường giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư, do đó cổ tức tiền mặt khá thấp. Dù vậy, một số công ty vẫn có chi trả nhất định như sau:

Doanh nghiệp202220232024
HPG – Hòa Phát1 lần: 5% (500 đ/CP, 17/06/2022)[37](Không chia – lợi nhuận giảm)(Không chia – chỉ trả cổ phiếu 20%)[38][39]
HSG – Hoa Sen(Không chia – trả cổ phiếu 20%)1 lần: 5% (500 đ/CP, 24/04/2024)[40]1 lần: 5% (500 đ/CP, 01/04/2025)[41]
NKG – Nam Kim1 lần: 10% (1,000 đ/CP, 03/06/2022)[42](Không chia – kinh doanh lỗ)[43][44](Không chia – tập trung vốn mở rộng)[43]

Ngành Logistics & Cảng biển

Lý do hưởng lợi: Khi thương mại toàn cầu tái tổ chức, khối lượng hàng hóa qua Việt Nam tăng do nhiều tập đoàn chọn Việt Nam làm cứ điểm sản xuất thay thế Trung Quốc. Xuất nhập khẩu tăng kéo theo nhu cầu vận chuyển, kho bãi, cảng biển tăng. Đặc biệt, làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng lần 2 (hậu Covid) đẩy mạnh nhu cầu vận tải container và dịch vụ logistics[45]. Sản lượng hàng qua cảng Việt Nam trong các năm qua tăng trưởng hai chữ số. Các doanh nghiệp cảng biển, logistics vì thế hưởng lợi từ hoạt động thương mại sôi động và nhu cầu kho bãi tăng[45]. Xu hướng này gắn với mục tiêu đưa Việt Nam thành mắt xích logistics quan trọng trong khu vực; Chính phủ đã thông qua quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng và trung tâm logistics đến 2030.

Triển vọng: Ngành logistics Việt Nam có tiềm năng rất lớn khi các hiệp định thương mại (CPTPP, RCEP) thúc đẩy giao thương. Nhiều cảng nước sâu mới (Lạch Huyện, Cái Mép) đi vào hoạt động, nâng công suất thông quan. Các công ty logistics nội địa đang hiện đại hóa đội tàu, ứng dụng công nghệ để cạnh tranh với hãng ngoại. Tuy nhiên, biên lợi nhuận vận tải có thể biến động do giá cước quốc tế giảm từ đỉnh cao 2021 và phụ thuộc vào nhu cầu các ngành sản xuất[45]. Dù vậy, về dài hạn, khi kinh tế phục hồi hoàn toàn, dòng hàng hóa ổn định, các doanh nghiệp logistics sẽ có tăng trưởng bền vững.

Doanh nghiệp tiêu biểu và cổ tức: Giai đoạn 2020-2022 lợi nhuận logistics bùng nổ, nhiều doanh nghiệp đã chia cổ tức cao. Hiện tại cước giảm, cổ tức điều chỉnh theo kết quả kinh doanh. Một số doanh nghiệp và cổ tức tiền như sau:

Doanh nghiệp202220232024
GMD – Gemadept1 lần: 20% (2,000 đ/CP, 06/10/2022)[46]1 lần: 20% (2,000 đ/CP, 20/09/2023)[46]1 lần: 22% (2,200 đ/CP, 14/07/2024)[46]
VSC – Container VN1 lần: 10% (1,000 đ/CP, 04/2022)³(Không chia – trả cổ phiếu 75%)1 lần: 5% (500 đ/CP, 06/2025 – cổ tức 2024)[47]
HAH – Vận tải Hải An(Không chia tiền, cổ tức 50% bằng CP)[48](Không chia tiền, cổ tức 15% bằng CP)1 lần: 10% (dự kiến 8/2024, lần đầu trả tiền mặt)[49]
VOS – VOSCO(Không chia cổ tức – lỗ lũy kế)(Không chia)(Không chia)

*³ VSC: Năm 2022, Viconship tạm ứng cổ tức 10% tiền mặt (tháng 4/2022) và sau đó chia cổ phiếu 30% cho năm 2022; các năm 2023 chỉ chia cổ phiếu, năm 2024 dự kiến 5% tiền[50][51].

Ngành Gỗ và Sản phẩm Gỗ (Nội thất)

Lý do hưởng lợi: Mỹ áp thuế cao (25% – 30% thậm chí tới 180% với một số mặt hàng) lên đồ gỗ nội thất từ Trung Quốc, khiến các nhà nhập khẩu Mỹ chuyển đơn hàng sang Việt Nam[52][53]. Từ 2020, Việt Nam đã vượt Trung Quốc thành nước xuất khẩu nội thất gỗ lớn nhất vào Mỹ – thị trường tiêu thụ đồ gỗ lớn nhất thế giới[54][53]. Hơn 50% kim ngạch xuất khẩu gỗ của Việt Nam giờ là sang Mỹ[55]. Các nhà mua hàng lớn như Walmart, Bob Williams… tăng mạnh tỷ trọng mua từ Việt Nam (lên 70% tổng lượng mua) do giá thành cạnh tranh và chất lượng ổn định[56][57]. Điều này phù hợp chiến lược phát triển công nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu của Việt Nam – tận dụng nguồn nguyên liệu rừng trồng, lao động khéo léo để gia tăng giá trị. Ngoài ra, Mỹ chưa áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại đáng kể nào với gỗ Việt Nam (trừ kiểm soát gian lận xuất xứ), nên dư địa tăng trưởng còn nhiều.

Triển vọng: Ngành gỗ nội thất Việt Nam được dự báo tiếp tục mở rộng thị phần tại Mỹ trong các năm tới. Dù tăng trưởng tiêu thụ nội thất có thể chậm lại ở Mỹ do kinh tế, nhưng xu hướng “China+1” khiến các chuỗi bán lẻ vẫn đa dạng nguồn cung, trong đó Việt Nam là lựa chọn hàng đầu nhờ uy tín chất lượng. Chính phủ đặt mục tiêu xuất khẩu gỗ & nội thất đạt 20 tỷ USD những năm tới, hỗ trợ doanh nghiệp tham gia sâu hơn vào hệ thống phân phối toàn cầu. Thách thức sẽ là phòng vệ thương mại – ngành cần minh bạch nguồn gốc gỗ, tránh gian lận xuất xứ để duy trì niềm tin.

Doanh nghiệp tiêu biểu và cổ tức: Các công ty gỗ nội thất quy mô vừa niêm yết (GDT, PTB…) có truyền thống trả cổ tức cao bằng tiền do kinh doanh ổn định. Dưới đây là một số doanh nghiệp và cổ tức:

Doanh nghiệp202220232024
GDT – Gỗ Đức Thành1 lần: 10% (1,000 đ/CP, 22/12/2022)[58]2 lần: tổng 20% (10% 13/04/2023; 10% 31/05/2023)[59]2 lần: tổng 20% (10% 16/01/2024; 10% 15/06/2025 – cổ tức 2024)[60][61]
PTB – Phú Tài2 lần: tổng 30% (10% 22/12/2022; 20% 24/05/2023)[58]2 lần: tổng 25% (15% 03/01/2024; 10% 15/07/2024)[62]2 lần: tổng 20% (10% 04/2024; 10% 12/2024 – kế hoạch)[63]
ACG – Gỗ An Cường(Mới niêm yết 2022, chưa chia cổ tức trong giai đoạn)1 lần: 5% (500 đ/CP, 04/08/2023)⁴1 lần: 5% (500 đ/CP, 30/06/2024)⁴

*⁴ ACG: An Cường Wood có cổ đông ngoại lớn, bắt đầu trả cổ tức tiền từ 2023 với tỷ lệ vừa phải (~5%).